OSI MODELİ NEDİR?

Bilişim dünyasında sıklıkla karşılaştığımız bir kavramdır OSI modeli. Bende sizlere bu yazımda OSI modelinden ve meşhur yedi katmanından bahsetmeyi hedefledim. Akademik kavramlara girmeden önce OSI bizim için neden önemli ve faydası neler bunlara bakalım.

OSI MODELİNİN ÖNEMİ

Bunun için 1980’li yılların başına gidelim. Araştırmalarıma göre, OSI modeli öncesinde, ağlar bilgisayar donanımı üreten kuruluşlara özgüydü. Bu ağların özelliği ise genellikle o üreticinin donanımının bağlanmasına izin verecek şekilde olmasıydı, birçok ağın farklı yazılım ve donanım özelliklerine sahip olması sonucu uyumsuzluk problemleri yaşanmaktaydı.

Oysaki şirketler maaliyeti düşürmek ve çalışma hızlarını arttırmak amacıyla ağlarını geliştirme ve birleştirme ihtiyacı duyuyorlardı. ISO’nun (International Organization for Standardization), OSI (Open Systems Interconnection) modelini 1984’te geliştirmesiyle bu durum değişti çünkü OSI modeli bu ağlardan farklı olarak herhangi bir donanıma ya da bilgisayar ağı tipine göre değişiklik göstermiyordu ve bununla birlikte üreticiler yazılımlarını ve donanımlarını OSI modelinde belirtilen standartlar çerçevesinde geliştirmeye başladılar.

OSI MODELİ NEDİR?

Öncelikle, OSI için genel bir tanım yapmamız gerekirse, network yapısını anlamamızı sağlayan ve network yapısını parçalayarak incelememize olanak sağlayan bir model olduğunu söyleyebiliriz. Bunun yanı sıra OSI modelinin birçok işlevi vardır:

• Ağ bileşenlerinin nasıl haberleştiklerini tanımlar.
• Bir bilginin hazırlandıktan sonra ağ ortamından geçerek başka bir bilgisayarda nasıl görüntülendiğini tanımlar.
• Farklı donanım ve yazılımların haberleşmesini sağlar.
• Farklı işletim sistemlerinin iletişimini sağlar.

OSI modeli, her bir katmanın bir üst katmana hizmet vermesi amacına dayanan ve birbirleriyle iletişimi ilişkili olan yedi farklı katmandan oluşan bir modeldir. Yedi katmana bölünmesindeki temel amaç ise herhangi bir katman geliştirilmek veya değiştirilmek istendiğinde olayın sadece o katmanı etkileyip diğer katmanları etkilememesini sağlamaktır. Bu sayede katmanlar daha çabuk gelişebilir.

OSI MODELİ KATMANLARI

Uygulama, sunum ve oturum katmanı; uygulama-yazılım katmanları, taşıma katmanı; ara katman, ağ, veri iletim ve fiziksel katman; ağ-donanım katmanları olarak da bölümlere ayrılır.  Şimdi kullanıcıya en yakın olan katmandan başlayıp en uzak katmana doğru bir sıralama yapalım ve katmanlarımızı daha yakından inceleyelim.

UYGULAMA – YAZILIM KATMANLARI

1) Uygulama Katmanı (Application Layer) : Kullanıcılar tarafından çalıştırılan tüm uygulamalar bu katmanda tanımlıdır. Ayrıca kullanıcıya en yakın olan katmandır. HTTP ve FTP bu katmanda tanımlıdır. Uygulama katmanında veri birimi data’dır (veri).

2) Sunum Katmanı (Presentation Layer) : Sunum katmanı, verileri, uygulama katmanına sunarken veri (data) üzerinde kodlama ve dönüştürme işlemlerini yaparak aynı dilin konuşulmasını sağlar. Ayrıca veri sıkıştırma, şifreleme vb. işlemleri de gerçekleştirir. Sunum katmanında veri birimi data’dır (veri).

3) Oturum Katmanı (Session Layer) : Haberleşecek olan bilgisayarların arasında bağlantı oluşturmasını ve yönetilmesini sağlar. Bu katmanın en önemli işlevi eğer veri iletiminde ve veri güvenliğinde hata oluşmuşsa verinin tekrar gönderilmesini sağlamasıdır. NFS, SQL, ASP ve Telnet bu katmanda tanımlıdır. Oturum katmanında veri birimi data’dır (veri).

ARA KATMAN

4) Taşıma Katmanı (Transport Layer) : Bu katman verinin nasıl iletileceğini belirler. Üst katmandan aldığı verileri segmentlere ayırarak bir alt katmana iletir. Bir üst katmana bu bölümleri birleştirerek sunar. Aynı zamanda verinin uçtan uca iletimini sağlayarak karşı tarafa gönderilen verinin yerine ulaşıp ulaşmadığını kontrol eder. TCP ve UDP bu katmanda tanımlıdır. Taşıma katmanında veri birimi segment’dir (bölüm).

AĞ – DONANIM KATMANLARI

5) Ağ Katmanı (Network Layer) : Bu katmanda iletilen veriler paket olarak adlandırılır. Veri paketlerini, onların ağ adreslerini kullanarak uygun ağlara yönlendirme işini yapar. Adresleme işlemlerini yürütür. Router (yönlendiriciler olarak da bilinir internet trafiğini yönlendirir) ve IP protokolü bu katmanda tanımlıdır. Ağ katmanında veri birimi paket’dir.

6) Veri iletim katmanı (Data Link Layer) : Ağ katmanından aldığı veri paketlerini frame (çerçeve) halinde fiziksel katmana iletme işinden sorumludur. İletilen çerçevenin doğru mu yoksa yanlış mı iletildiğini kontrol eder ve çerçeve hatalıysa tekrardan gönderilmesini sağlar. Veri iletim katmanı MAC ve LLC olmak üzere iki alt katmana ayrılmaktadır. Veri iletimi katmanında veri birimi frame’dir (çerçeve).

7) Fiziksel Katman (Physical Layer) : Verilerin fiziksel olarak gönderilmesi ve alınmasından sorumludur. Datalardan oluşan paketler bu katmanda bitlere çevrilmektedir. Bu katman elektriksel ve mekanik özelliklerle ilgilenir (fiziksel katmanda kullanılacak konnektör türü vb). Hub’lar ve kablolar fiziksel katmanda tanımlıdır. Fiziksel katmanda veri birimi bit’dir.

OSI modeliyle ilgili yazımın sonuna gelmiş bulunmaktayız. Aklınıza takılan sorular veya paylaşmak istedikleriniz varsa yorumlara beklerim.  Diğer yazılarımı okumak isterseniz tıklayınız.

İyi günler dilerim ?