Siber Zorbalık Nedir?

Dijitalleşmenin yaygınlaşmasıyla birlikte internet kavramı artık her yerde… Hayatın birçok alanında kolaylık sağlayan internetin maalesef yararı olduğu kadar birçok zararı da mevcut. Eğlence, alışveriş, eğitim, araştırma vs. en basit işlerimiz için bile interneti kullanıyoruz. Bu kadar etkileşim içinde olduğumuz bir sistemde amacını bilmediğimiz birçok grup veya kişilerle iletişim halindeyiz ve dikkatli olmalıyız. Gelelim son zamanlarda çok sık duyduğumuz Siber Zorbalık kavramına…

Siber Zorbalık Nedir?

Siber kelimesi internete ait olan, interneti anlatan sanal ortam anlamlarına gelmektedir. Siber Zorbalık bir birey veya grubun internet ortamında telefon, tablet, bilgisayar gibi iletişim araçlarını kullanarak instagram, facebook, twitter, youtube, whatsapp, e-posta gibi sosyal medya ve anlık mesajlaşma araçlarıyla veya online (çevrimiçi) oyunlar vb. gibi bilişim teknolojisi araçlarını diğer bireylere zarar vermek amacıyla kötü niyetli ve tekrarlayan bir biçimde kullanmasıdır.

Siber Zorbalığa yaşıtlarımız, bizden büyük veya küçük kişiler tarafından maruz kalabiliriz. Böyle bir durumda panik olmamalı ve korkmamalıyız. Maalesef bazen çocuklar siber zorbalığa maruz kaldıkları zaman ebeveynlerinin kendilerine internet kullanımını yasaklayacaklarını düşündükleri için onlara bulundukları durumdan bahsetmeye çekiniyorlar. Bu yüzden anne ve babalarda çocuklarının davranışlarını gözlemleyerek bir zorbalığa maruz kalıp kalmadıklarını anlamları açısından bu belirtileri bilmeleri gerek. Yapılabilecek ilk ve en önemli şey Siber Zorbalığa Maruz Kalıyor Muyum? Veya Çocuğum Siber Zorbalığa Maruz Kalıyor Mu? sorusunun cevabını bulmak… Peki siber zorbalığa maruz kalıp kalmadığımızı nasıl anlayacağız? Gelin siber zorbalık türleri ve belirtileri nelermiş bakalım…

Siber Zorbalık Türleri Nelerdir:

• İFŞAA: Hedefteki bireyin yayılmasını istemediği kişisel içerikli fotoğraf, video, ses vb. gibi bilgilerini istemi dışında paylaşılması ve yayılmasını sağlamaya ifşaa denir. Çoğu zaman yakın arkadaşlar veya ilişkimizin olduğu bireyler tarafından arkadaşlığın veya ilişkinin bitmesinin ardından zarar vermek, üzmek… için paylaşılan hassas bilgilerdir.

• KİMLİK AVI: Hedefteki bireyin kendiyle veya çevresiyle alakalı kişisel, finansal…vb. bilgilerini elde etmek amacıyla kandırma, manipüle etme veya ikna etme şeklindeki siber zorbalık türüdür. Bu saldırı türünün amacı hedefteki kişinin veya çevresindeki kişilerin (anne, baba, akraba vs.) banka veya kredi kartı bilgilerine ulaşıp kendi çıkarları için kullanmaktır.

• HİLECİLİK VE ŞANTAJ: Hedefteki bireyin tanıdığı veya tanımadığı kişiler tarafından bir şekilde kurbanın güvenini kazanarak onların sırlarını, özel hassas veya cinsel içerikli görüntülerini elde edip daha sonra bu bilgileri kişiye karşı kullanılması durumudur.

• TACİZ: Hedefteki bireye endişe veren, cinsel veya şiddet içerikli mesajlar veya görüntüler gönderilmesidir. Bu mesajlar veya görüntüler sık sık gönderilir. Bu zorbalık türünde sürekli ve kasıtlı olarak kurban rahatsız edilir.

• TEHDİT: Hedefteki bireyi korkutacak mail veya sosyal medya platformlarından atılan mesajlar veya fotoğraflardır. (Yorumlar, dm’ ler, görüntüler vs.)

• SALDIRMA: Hedefteki bireye karşı grup odalarında (whatsapp, discord vb.) veya sosyal medyada kişinin hesabındaki gönderi veya paylaşımlarına karşı küfür, hakaret, şantaj veya şiddet içeren sözlerle yapılan siber zorbalık türüdür. Bu mesajlar bazen normal veya komik gözüksede hedefteki bireyin incinmesi ve etkilenmesinden dolayı zorbalığa girmektedir.

• KÖTÜLEME VE DEDİKODU: Hedefteki bireye karşı bilinçli bir şekilde yapılan zorbalık türüdür. Burada zorba kurbanın itibarına, şöhretine veya çevresindeki kişilerle olan etkileşimine zarar vermek amacıyla yapılan gerçek dedikodu veya gerçek dışı acımasız yaralayıcı sözlerdir. Burada amaç kurbanı itibarsızlaştırmaktır.

• BİR BAŞKASI GİBİ DAVRANMAK: Hedefteki bireyin kimliğine bürünme veya onun adına sahte hesap açıp onun gibi davranma şeklinde yapılan siber zorbalık türüdür. Bu zorbalık türünde kurbanın bilgilerine ulaşarak onun adına hesap açma veya mevcut hesaba giriş yapılarak kişinin aleyhine paylaşım, dolandırıcılık vb. kurbana ve çevresine zarar verecek aynı zamanda zora sokacak çok tehlikeli durumlarla karşılaşa bilinir.

SİBER ZORBALIĞA UĞRAYAN KİŞİLERDEKİ BELİRTİLER:

• Sosyal medya ve iletişim araçları kullanımı sırasında veya sonrasında korkmak, tedirgin olmak ve üzülmek.
• Aile bireyleri, akrabalar ve arkadaşlardan uzaklaşmak.
• Ani ruh hali, uyku ve iştah değişimleri…
• Sürekli öfkeli, tedirgin ve saldırgan davranışlar.
• Utangaçlık duygusu.
• Telefon, tablet veya bilgisayar gibi etkileşim araçlarından aniden uzaklaşmak ve ilgili konularda konuşmaktan çekinip bırakmak istemek.
• Telefon, tablet veya bilgisayarından anlık mesaj geldiğinde gergin aceleci davranmak.

Yukarıda bahsedilen durumlarla çevrenizdeki biri veya siz karşı karşıyaysanız ve siber zorbalığa maruz kalıyorsanız sakin olun ve korkmayın aşağıda ne yapmanız gerektiğinden bahsettim.

SİBER ZORBALIK NASIL ÖNLENİR?

• KORKMAYIN VE SAKİN OLUN.
• ARAŞTIRIN.
• DURUMU BİRİYLE PAYLAŞIN. (ANNE, BABA, ÖĞRETMENİN, ARKADAŞ VB.)
• KANITLARI KAYDEDİN VE GÜVENLİ BİR YERDE SAKLAYIN.
• ZORBAYLA ETKİLEŞİM KURMAYIN.
• ENGELLEYİN.
• GEREKLİ YERLERE ŞİKAYET EDİN. (ALO 166 (İNTERNET BİLGİ VE İHBAR HATTI) VEYA ZORBANIN SİZİNLE ETKİLEŞİM İÇİN KULLANDIĞI PROGRAM YA DA UYGULAMA PLATFORMUNA)
• ÇOCUKLARINIZIN PAYLAŞIMLARINI VE KİMLERLE İLETİŞİMDE OLDUKLARINI TAKİP EDİN.
• ÇOCUKLARINIZLA KONUŞUN VE BİLİNÇLENMELERİNİ SAĞLAYIN.
• İNTERNET ERİŞİMİNİ SINIRLANDIRIN. (ÇOCUKLAR İÇİN UYGULAMALARDAKİ EBEVEYN REHBERLİĞİ KISMINI AKTİF EDİN.)
• ONLARDAN BİRİ OLAMAYIN, AYNI ŞEKİLDE KARŞILIK VERMEYİN!!!

PEKİ ÇEVRENİZDEKİ BİRİ VEYA ÇOCUĞUNUZ SİBER ZORBA İSE;

Madalyonun diğer yüzü…Endişelenmeyin ve bu durumla yüzleşmekten kaçmayın. Çevrenizdeki kişiye veya çocuğunuza içinde bulunduğu durumun ne kadar kötü ve davranışlarının ne kadar yanlış olduğunu anlatın. Gerekli yerlerden destek almaktan çekinmeyin.

Aklınıza takılan bir yer veya sorularınızı yorumlara yazabilirsiniz. ?