Yapay Zeka Nedir?

Merhabalar değerli SiberEğitmen okurları. Uzun zamandır hakkında içerik oluşturmak istediğim “Yapay Zeka” konulu yazıma hoş geldiniz.

Neredeyse herkesin bir yerlerden duyduğu, mahallemizdeki bakkalın bile bilgi sahibi olduğu “Yapay Zeka” kimine göre dünyayı değiştirecek, kimine göre dünyanın sonu olacak.

Dünyanın sonunu getirecek diyenler arasında meşhur abimiz “Elon Musk” ve rahmetli “Stephan Hawking” de bulunuyor.

Bu Komplo teorilerine girmeden  Yapay Zeka Nedir? Başlığı altında yapay zekayı en basit şekilde anlatmaya çalışacağım. Bu yazım sonunda yapay zekayı en basit şekliyle çevrenize de anlatabileceksiniz. Vakit kaybetmeden yapay zekanın dünyasına giriş yapalım.

Zeka Nedir?

Yapay zekayı daha iyi anlayabilmek için öncelikle zekanın ne demek olduğundan bahsetmek istiyorum. Hayatımızın en gizemli ve belki de en değerli varlığı olan zekâyı tarif etmek kolay gibi görünse de kolay değildir. İsterseniz sizde tanımlamaya çalışın ne kadar zorlandığınızı fark edeceksiniz.

Zekanın aşağıdaki tanımlar gibi birçok tanımı vardır;

• “anlama ve kavrama yeteneği”
•  “bir şeyi anlama, kavrama veya önemini anlama”
• “bireysel bilgi birikimi ve deneyimler bütünü”
• “çevreyi algılama, karar verme ve hareketleri kontrol etme yeteneği”
• “iyi akıl yürütme, hüküm verme ve kendini iyileştirme kapasitesi”
• “soyut düşünebilme süreci”
• “algılama, sorgulama, yaratıcılık”
• “gayeli davranma, mantıklı düşünme ve çevresiyle ilişkilerinde etkili olma kapasitesi”

Gibi çok farklı şekilde tanımlandığı, farklılıklar içerdiği çok kolay bir şekilde görülebilir. Bunun sebebi zekanın farklı bilim dallarına göre farklı şekillerde yorumlanmasıdır.

Günümüzde beyin araştırmalarının geldiği nokta ve elde edilen bulgular sonucunda, zekâ için yeni tanımlamalar yapmak da mümkündür. Zekâ; sahip olunan bilimsel birikim, kültür, ortam, yaşayış, inanış veya bakış açısına göre farklı tanımlanabilen, değişiklik gösterebilen, değiştirilebilir, iyileştirilebilir ve geliştirilebilir bir olgudur.

Burada farklı bir konuya daha değinmek istiyorum Zeka sık sık akıl ile karıştırıldığı için kısacası aralarındaki farkı da burada belirtmek istedim.

Bunu kısaca açıklarsak; akıl “doğru ile yanlışı, gerçek olmayan ile gerçeği ayırt edebilme yeteneği” iken, zekâ “algılama, anlama, ilişkileri kavrama, kritik etme ve çözüm geliştirme” yeteneklerinin bütünüdür.

Evet zeka hakkında biraz (daha derinlemesine ele alırsak yazının sonu gelmez ?) bilgi sahibi olduğumuza göre yapay zekanı büyüleyici dünyasına giriş yapabiliriz.

Yapay Zeka Nedir? 

Zekanın tanımında olduğu gibi yapay zekanın da birçok tanımı bulunmaktadır. Gelin bakalım bugünler de herkesin dilinde olan bu inanılmaz teknolojinin ne olduğunu hep beraber öğrenelim.

Mühendislikte Yapay Zekâ Uygulamaları I:Yapay Sinir Ağları kitabına göre yapay zeka;

• “bilgisayarların bilgi edinme, algılama, görme, düşünme ve karar verme gibi insan zekâsına özgü kapasitelerle donatılması bilimi”,
• “insanların düşünüş sürecini, çeşitli makinalar kullanarak taklit etme”,
• “insanın düşünme yapısını anlama, bunun benzerini ortaya çıkaracak bilgisayar işlemlerini geliştirmeye çalışma” veya
• “programlanmış bir bilgisayarın düşünme girişimi”

olarak tanımlanmaktadır.

Kısacası Yapay zekâ (YZ); bilgisayarla hayata geçirilmesi ile karşılaşılan sorunların zekice çözümü için geliştirilen yol, yöntem, araç, algoritma, mimari vb. unsurları içeren yapılar olup “düşünme, anlama, kavrama, yorumlama ve öğrenme gibi unsurların programlarla taklit edilerek bunları problem çözmede kullanma” olarak ifade edilebilir.

Bu tanım farklılıklarının sebebi YZ’nin farklı bilim dallarında göre yorumlanmasıdır. Bu tanımlardan bazıları şunlardır;

Winston ve Prendergast’a göre;

• “Makinaları daha zeki yapma, zekânın ne manaya geldiğini tam olarak anlama ve makinaları daha kullanılışlı hâle getirme”

Searle’e göre;

• “Hiç çiçek görmemiş ve koklamamış olan bilgisayarların çiçeğin ne olduğunu bilemeyeceğini”,

Churchland’a göre;

• “İnsan beyni gibi çalışan bilgisayarların tasarlanmasıyla insan zekâsına yapay olarak erişilebileceğini”, ifade etmektedir.

Bunlara ek olarak daha farklı tanımlamaların yapılması da mümkündür.

Google YZ’yi,

•  “Makine ve derin öğrenme kullanılarak çevirilerden sağlık hizmetlerine, telefonları daha zeki hâle getirmeden mümkün olduğunca insanlara yardımcı olma önceliği olan daha zeki ve kullanışlı teknolojiler geliştirmek”

Facebook YZ Araştırma Grubu ise YZ’yi,

• “Makine zekâsını geliştirerek insanlara daha iyi iletişim kurma yolları sunmak için yeni teknolojiler üretme” olarak tanımlamakta ve “bu çabalarda kararlılık” olması gerektiğini belirtmekte,

IBM’ye göre;

• “Doğal dil işleme, konuşma ve görüntü tanıma ve akıl yürütme gibi temel yeteneklerin araştırıldığı, ölçeklenebilir YZ modelleri ve araçları kullanılarak, YZ ve YZ teknolojileri sınırlarını genişletmeye odaklanan bilim dalı”,

Amazon ise;

• Şirket faaliyetlerinin çoğunu makine öğrenme sistemleri üzerine (YZ’nin bir alt kümesi olarak) kuran, YZ’yi “öğrenme, problem çözme ve örüntü tanıma gibi insan zekâsıyla yaygın olarak ilişkili bilişsel sorunları çözmeye adanmış bilgisayar bilimi alanı” olarak tanımlamaktadır.

Yukarıda verilen açıklamalardan da görülebileceği gibi tanımlar farklı açılardan değerlendirildiğinde her biri de önemli olup farklılıklar içermektedir.

Gerçek olan şudur ki; YZ artık bir bilim dalı, vazgeçilmez bir çözüm, pek çok önemli alanda kullanılan bir yardımcı, farklı alanlarda kolayca kullanılabilecek platform ve kütüphane desteğine sahip bir teknoloji, artık hayatımızın içerisindeki uygulamalardır.

Özet olarak Yapay Zeka;

Şu anda bilgisayarların kafası çalışmıyor. Biz demden şuradan şuraya adımını atamıyorlar işte yapay zeka bunu değiştirmeye and içmiş bir teknolojidir. Aslında kendimize bakarsak yapay zekanın yapmaya çalıştığı şeyi anlaya biliriz.

Evet Yapay Zeka Nedir? başlıklı yazımızın sonuna geldik umarım sizde çevrenize anlatabilecek kadar yapay zeka hakkında bilgi sahibi olmuşsunuzdur. Yapay zeka geniş bir alana sahip olan bir konu bu konuda yazmaya devam edeceğim. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere. Hayırlı Ramazanlar….

KAYNAKÇA

1. https://www.researchgate.net/publication/346624532_Yapay_Zeka_ve_Buyuk_Veri_Teknolojiler_Yaklasimlar_ve_Uygulamalar
2. https://www.youtube.com/results?search_query=bebar+bilim

Diğere yazılarıma buradan ulaşabilirsiniz!!!

Siber Eğitmen Sosyal Medya Hesapları

Youtube

Instagram

Siber Eğitmen Osman GÜNEŞ