Hemen hemen herkes bir web sitesinde gezinirken “Çerezleri kabul ediyor musunuz?” uyarısına denk gelmiştir. Peki nedir bu çerezler biraz bahsedelim. Kısaca açıklamak gerekirse çerezler bilgilerden oluşur. Bir web sitesini ziyaret ettiğinizde, web sitesi çerezi bilgisayarınıza gönderir. Bilgisayarınız, web tarayıcınızın içinde bulunan bir dosyada saklar. (Bulmanıza yardımcı olmak için bu dosyaya genellikle “Çerezler” denir.)Web çerezleri virüs veya kötü amaçlı yazılım içermezler. Sabit sürücünüzdeki belgeleri veya diğer bilgileri okuyamazlar. Parolalarınızı, e-posta adresinizi veya diğer kişisel bilgilerinizi bilemezler ve bilgisayarınızı hiçbir şekilde kontrol edemezler: E-posta gönderemezler, sosyal medyada gönderi paylaşamazlar veya verileri silemezler. Çerezde saklanan bütün veriler, bağlantınızın üzerine sunucu tarafından oluşturulur. Bu veriler size ve bilgisayarınıza özel bir kimlikle etiketlenir.
Çerezler Ne İşe Yarar?
Çerezler, bilgisayarınız ve ağ sunucusu arasında değiş tokuş edildiğinde, sunucu kimliği okur ve size özel olarak hangi bilgileri sunacağını bilir.
Örneğin çerezleri kullanarak bir web sitesine girdiğinizde, kişisel bilgilerinizi sağlayan bir form doldurmanız istenebilir; adınız, e-posta adresiniz ve ilgi alanlarınız gibi. Bu bilgiler bir tanımlama bilgisi içinde paketlenir ve daha sonra kullanmak üzere bilgileri depolayan Web tarayıcınıza gönderilir. Aynı web sitesine bir sonraki gidişinizde, tarayıcınız tanımlama bilgisini web sunucusuna gönderecektir. Tarayıcı, sunucudan bir sayfa istediğinde, mesaj sunucuya geri gönderilir. Bu web sunucusunun belleği yoktur, bu nedenle ziyaret ettiğiniz web sitesi, sitenin kim olduğunuzu ve tercihlerinizi hatırlayabilmesi için bilgisayarınızın sabit diskindeki tarayıcının bir çerez dosyasını aktarır. Bu mesaj alışverişi, web sunucusunun size özelleştirilmiş web sayfaları sunmak için bu bilgileri kullanmasına izin verir. Örneğin, yalnızca genel bir karşılama sayfası görmek yerine, üzerinde adınızın bulunduğu bir karşılama sayfası görebilirsiniz.
Çerez bilgileri, alışveriş sitelerinin kullanımını büyük ölçüde kolaylaştırır. Ancak dijital çerezler program değildir. Bunlar, tarayıcıların PC’nizde veya mobil cihazınızda depoladığı, genellikle şifrelenmiş küçük metin parçalarıdır. Kullanıcı adınızı, e-posta adresinizi veya şifrelerinizi içermezler. Bunlar sadece “bu kullanıcı oturum açtı” anlamına gelen kodlardır.
Çerez Türleri
Oturum Çerezi
Oturum çerezleri, oturumu kapattığınızda veya tarayıcıyı kapattığınızda sona erer. Yalnızca geçici olarak saklanırlar ve sayfadan ayrıldıktan sonra yok edilirler. Geçici çerezler, kalıcı olmayan çerezler veya geçici çerezler olarak da bilinirler .
Kalıcı Çerez
Kalıcı tanımlama bilgisi veya depolanmış tanımlama bilgisi olarak da adlandırılan, süresi dolana kadar (kalıcı tanımlama bilgileri son kullanma tarihleriyle belirlenir) veya siz tanımlama bilgisini silene kadar sabit sürücünüzde saklanan bir tanımlama bilgisidir. Kalıcı tanımlama bilgileri, webde gezinme davranışı veya belirli bir web sitesi için kullanıcı tercihleri gibi kullanıcı hakkında tanımlayıcı bilgileri toplamak için kullanılır.
Peki Ya Zararlı Çerezler?
Aslında bilgisayarlarınızda bilmeniz gereken başka bir çerez türü daha var. Bunlar, gizlilik savunucularını üzen çerezlerdir. Üçüncü taraf tanımlama bilgileri, pazarlama tanımlama bilgileri veya izleme tanımlama bilgileri olarak bilinirler.
Fikir yeterince basit. Bir reklam verenseniz ve reklamınızı belirli bir web sitesinde görüntüleme ödeme yaptıysanız, hem siz hem de site, reklamınızın kaç kez görüntülendiğini bilmek istersiniz. Üçüncü taraf tanımlama bilgileri ile, verilen reklam, bilgisayarınıza bir tanımlama bilgisi yerleştiren kod içerir. Çerez, reklam vereni, web sitesini ve sizi tanımlar. Kimliğiniz, reklam verenin okuyamayacağı şifreli bir koddur. Ama sizi benzersiz bir şekilde tanımlar.
Aynı reklamı farklı bir sitede gördüğünüzde tarayıcı çerezi, reklamı bir kez daha gördüğünüzü belirtmek için güncellenir ve site, reklamı gördüğünüz siteler listesine eklenir.
Artık reklam veren hangi web sitelerini ziyaret ettiğinizi bilir fakat kim olduğunuzu bilmez. Kişisel olarak tanımlanabilir veriler şifrelenir, ancak sitelerin listesi sizi temsil eden şifreli değerle ilişkilendirilir.
Bir çevrimiçi mağazada belirli bir ürüne göz attıysanız ve ardından benzer ürünlerin reklamları internette karşınıza çıktıysa, izleme çerezlerinin gücünü deneyimlemiş oldunuz bile.
Çerezler, kişisel olarak tanımlanabilir bilgiler içermez. Ancak bir veri ihlali, şifrelenmiş kullanıcı tanımlayıcınızı çevrimiçi kullanıcı adınızla veya hatta gerçek adınızla makul bir şekilde ilişkilendirebilir. Arama geçmişiniz makul bir şekilde kamuya açık bir kayıt meselesi haline gelebilir.
Ziyaret ettiğiniz web siteleri tarafından ayarlanan oturum tanımlama bilgileri ve kalıcı tanımlama bilgileri sizi web üzerinde izlemez. Bu birinci taraf tanımlama bilgileri zararsızdır ve aslında internetten en iyi şekilde yararlanmak için gereklidir. Gizlilik riskini temsil eden üçüncü taraf çerezleridir – pazarlamacıların izleme çerezleridir. Bir reklam engelleyici kullanarak, tarayıcınıza üçüncü taraf internet çerezlerini reddetme talimatı vererek veya ziyaret ettiğiniz web sitelerinin yalnızca birinci taraf çerezleri kullanmasını zorunlu kılarak riski ortadan kaldırabilirsiniz. Çerezleri veya çerezleri ve önbelleği düzenli aralıklarla temizlemek sizi güvende tutabilir ve bilgisayarınızın biraz daha hızlı çalışmasını sağlayabilir.
Diğer konular hakkında yazdığım içeriklere buradan ulaşabilirsiniz.
